Kartel sa Lana Nagbuhakhak sa Dakong Ganansya

Makapasagmuyo ug makapalagot ngadto sa katawhan nga bisan taliwa sa pag-us-os sa kalibutanong merkado sa presyo sa krudo, padayong mahal ug wala sa rason ang grabe ka taas nga baligyaanay sa produktong petrolyo dinhi sa atong nasud.

Ang presyo sa gasolina, diesel ug kerosine nga nag presyo gikan sa tag P55 kada litro ngadto sa tag P59 kada litro sobra pa gihapon ka mahal ug wala kini moepekto ngadto sa signipikanteng pag-ubos sa presyo sa lana ug sa mga batakang palaliton.

Niadtong hulyo 2008, ang presyo sa krudo niabo sa tag $147 kada barel. Sa niaging Agusto 13, ni-us-us ang presyo niini ngadto sa tag $113 kada barel nga dunay $34 nga deperensya. Sa Agusto 14, ang presyo sa gasolina ni rolled back sa ikatulong higayon nga mikabat ngadto sa P3.50 kada litro, ug ang diesel ug kerosine nag rolledback sa ikaduhang higayon nga mikabat sa ngadto sa P 1.50 kada litro.

Pero kung atong ikompara kini sa frequency sa mga usbaw sa presyo sa lana nga miumento ka 19 ka higayon (nitotal og P19 kada litro) ug ang diesel ug kerosine nga presyo niabot ngadto sa 21 ka higayon (o P24 kada litro), makaingon kita nga ang kartel o dagkong kompaniya sa lana nagbuhak-hak alang sa ilang dakong ganansya.

Ang kalibutanong kompaniya sa lana nagpaburot sa presyo sa krudo tungod kay kontrolado nila ang tanang ang-ang sa produksyon sa lana ug lakip ang distribusyon niini. Ila usab nga gisobrahan ang presyo sa krudo sa dihang ila na kining i-suplay sa ilang mga lokal nga kasusyo dinhi sa nasud pinaagi sa pagpasa sa presyo o transfer pricing.

Ilabi pa, matud pa sa 2006 nga pagtuon sa senado sa Estados Unidos sa America, 30% sa gasto sa krudo gitakda subay sa tagna-tagna o speculation. Dinhi sa nasud, nagpasabot kini nga ang pump prices gipaburot ngadto sa 23% gumikan sa tagna-tagna.

Gibana-bana usab nga dili mo ubos sa P31 kada litro sa pump prices muadto sa windfall nga ganansya sa mga kompaniya sa lana.

Samtang ang Gobyernong Arroyo wala nakahimo sa signipikanteng lihok aron matubag ang kataas sa presyo sa mga produktong petrolyo. Nasayod kita nga sa kada 10% nga umento sa presyo sa lana, mapun-an ngadto sa 160,000 nga Pilipino ang mahimong kabus. Niini usab nga kahimtang, mosirit ang umento sa presyo sa pagkaon ug mahitaong minilyon sa atong katawhan ang gut-mon.
Hangtud karon ang Gobyernong Arroyo padayong ni-insister nga ang palisiyang deregulasyon makahatag kaayuhan sa industriya sa lana.

Ang Coalition Against Oil Price Increase ( CAOPI), kakuyog ang katawhang sugbuanon nagtuo nga kinahanglan ang industriya sa lana sa atong nasud ma-regulate sa gobyerno aron protektahan ang kaayuhan sa mga Pilipinong konsyumidor.

Idugang ang VAT nga gi-imposar sa lana kinahanglan nang wagtangon, nga moresulta ngadto sa P7 nga us-os sa presyo kada litro sa diesel, gasolina ug kerosine, ug P88 nga us-os sa presyo sa matag tangke sa LPG.

Among gisalikway ug gi-kondina ang administrayong Arroyo sa iyang target nga P73 bilyunes ngadto sa P80 biyunes nga makolekta gikan sa VAT nga gi-imposar sa produktong petrolyo niini lamang nga tuig. Kini nga target nidoble sa koleksyon sa VAT sa lana niadtong nakalabay'ng 2006.

Libuan sa mga sugbuanon ang nisuporta sa Signature Campaign sa CAOPI nga nag-awhag sa pagbasura sa Oil Deregulation LAW, pagwagtang sa VAT sa lana, ug lang sa regulasyon ug nasyunalisasyon sa industriya sa lana sa atong nasud.

Mao nga karong umaabot Agusto 21, 2008, sa ika 35 ka tuig nga kasumaran sa kamatayon ni Benigno “ninoy” Aquino, ang martir nga Pilipino nga nag-ingon: Filipino is worth dying for, among buhion ang iyang mabayanihong pangandoy pinaagi sa launching sa “ ALAY LAKAD batok sa Pagsaka sa Presyo sa Lana.”

Among giawhag ang tanang nagpakabanang Sugbuanon nga mulakad kuyog kanamo alang sa pag-awhag sa atensyon sa gobyerno sa pagpaminaw sa demanda sa katawhan ug sa paglihok alang sa mahukmanong pagsulbad sa krisis sa lana.